در سال‌های اخیر، استفاده از ویپ (سیگار الکترونیکی) به‌عنوان جایگزینی برای سیگار سنتی در میان افراد گوناگون، به‌ویژه جوانان، گسترش چشمگیری یافته است. این وسیله که اغلب به دلیل کاهش آسیب‌ها در مقایسه با سیگار معمولی مورد توجه قرار گرفته، حاوی نیکوتین است؛ ماده‌ای که اثرات متعددی بر بدن انسان دارد. یکی از جنبه‌های مهم زندگی که ممکن است تحت تأثیر ویپینگ قرار گیرد، کیفیت خواب است. خواب به‌عنوان یکی از پایه‌های اصلی سلامت جسمی و روانی، نقش مهمی در زندگی روزمره دارد. اما آیا ویپینگ واقعاً بر کیفیت خواب اثر می‌گذارد؟
ویپینگ به استفاده از دستگاه‌های الکترونیکی گفته می‌شود که مایعی حاوی نیکوتین، طعم‌دهنده‌ها و مواد شیمیایی دیگر را به بخار تبدیل کرده و کاربر آن را استنشاق می‌کند. نیکوتین، ماده اصلی اعتیادآور در ویپ و سیگار، محرک نیرومندی برای دستگاه عصبی مرکزی است. این ماده با افزایش ترشح مواد شیمیایی مغزی مانند دوپامین و سروتونین، حس هوشیاری و شادابی موقتی ایجاد می‌کند. با این حال، همین ویژگی محرک بودن نیکوتین می‌تواند اثرات منفی بر فرآیندهای طبیعی بدن، از جمله خواب، داشته باشد.
پژوهش‌ها نشان داده‌اند که نیکوتین با افزایش ضربان قلب و فشار خون، بدن را در حالت آماده‌باش قرار می‌دهد. این وضعیت می‌تواند مانع از آرامش لازم برای به خواب رفتن شود. به همین دلیل، بررسی تأثیر ویپینگ بر خواب از دیدگاه علمی اهمیت ویژه‌ای دارد.
چرخه خواب انسان شامل مراحل گوناگونی از جمله خواب سبک، خواب عمیق و خواب همراه با حرکات سریع چشم است که هر یک نقش خاصی در بازسازی جسمی و ذهنی دارد. نیکوتین به دلیل خاصیت محرک خود می‌تواند این چرخه را مختل کند. پژوهش‌های متعدد نشان داده‌اند که مصرف نیکوتین، به‌ویژه نزدیک به زمان خواب، باعث افزایش تأخیر در به خواب رفتن و کاهش مدت زمان خواب عمیق می‌شود.
بر اساس مطالعه‌ای که در سال 1402 توسط یک مؤسسه پژوهشی معتبر منتشر شد، افرادی که از ویپ حاوی نیکوتین استفاده می‌کنند، بیشتر از دیگران با مشکلاتی مانند خواب ناکافی، بیداری‌های مکرر در شب و خواب‌آلودگی در طول روز مواجه می‌شوند. این مطالعه همچنین نشان داد که نیکوتین می‌تواند مرحله خواب همراه با حرکات سریع چشم را که برای تثبیت حافظه و تنظیم خلق‌وخو ضروری است، کاهش دهد. این اختلال در طولانی‌مدت می‌تواند به مشکلات شناختی و روانی منجر شود.
برای درک بهتر این موضوع، باید به مکانیسم‌های زیستی توجه کنیم. نیکوتین با فعال کردن گیرنده‌های خاصی در مغز، دستگاه عصبی را تحریک می‌کند. این تحریک باعث افزایش سطح آدرنالین می‌شود که بدن را در حالت هوشیاری نگه می‌دارد. در مقابل، خواب نیازمند کاهش فعالیت دستگاه عصبی سمپاتیک و افزایش فعالیت دستگاه پاراسمپاتیک است. نیکوتین با برهم‌زدن این تعادل، فرآیند به خواب رفتن را دشوار می‌کند.
علاوه بر این، نیکوتین می‌تواند ساعت زیستی بدن را مختل کند. ساعت زیستی، سازوکار درونی بدن است که زمان خواب و بیداری را تنظیم می‌کند. مصرف مداوم نیکوتین، به‌ویژه در شب، می‌تواند این ساعت را از حالت طبیعی خارج کرده و به بی‌نظمی در الگوهای خواب منجر شود.
پژوهش‌های متعددی به بررسی ارتباط بین ویپینگ و کیفیت خواب پرداخته‌اند. در تحقیقی که در سال 1403 توسط یک دانشگاه معتبر انجام شد، مشخص شد که بیش از سه‌چهارم کاربران ویپ علائم بی‌خوابی را تجربه می‌کنند. این مطالعه نشان داد که کیفیت خواب در افرادی که از ویپ استفاده می‌کنند، به‌طور قابل‌توجهی پایین‌تر از افرادی است که از این محصولات استفاده نمی‌کنند. همچنین، این پژوهش ارتباط بین ویپینگ و افزایش سطح اضطراب را تأیید کرد که خود می‌تواند عاملی برای تشدید مشکلات خواب باشد.
در مطالعه دیگری که در سال 1401 در یک نشریه علمی منتشر شد، پژوهشگران دریافتند که استفاده همزمان از سیگار معمولی و ویپ با افزایش تأخیر در به خواب رفتن همراه است. این یافته‌ها حاکی از آن است که نیکوتین، به‌عنوان عامل مشترک در هر دو محصول، نقش کلیدی در اختلالات خواب دارد.
یکی دیگر از جنبه‌های مهم، تأثیر ویپینگ بر دستگاه تنفسی و ارتباط آن با خواب است. نیکوتین می‌تواند التهاب مجاری تنفسی را افزایش داده و باعث تشدید مشکلاتی مانند خروپف و توقف تنفس در خواب شود. توقف تنفس در خواب با بیداری‌های مکرر در شب و کاهش کیفیت خواب همراه است. مطالعات نشان داده‌اند که کاربران ویپ در مقایسه با افراد غیرمصرف‌کننده، بیشتر در معرض خطر ابتلا به این مشکلات تنفسی قرار دارند.
ترک ویپینگ یا کاهش مصرف نیکوتین نیز می‌تواند به‌طور موقت بر خواب اثر بگذارد. علائم ترک نیکوتین، مانند بی‌قراری، اضطراب و بی‌خوابی، معمولاً در روزهای ابتدایی پس از قطع مصرف ظاهر می‌شوند. با این حال، این اثرات موقتی هستند و به مرور زمان، با عادی شدن سطح نیکوتین در بدن، کیفیت خواب بهبود می‌یابد. پژوهش‌ها نشان می‌دهند که پس از چند هفته، الگوهای خواب در افرادی که نیکوتین را کنار گذاشته‌اند، به حالت طبیعی بازمی‌گردد.
اگر از ویپ استفاده می‌کنید و با مشکلات خواب مواجه هستید، می‌توانید با چند راهکار ساده اثرات منفی آن را کاهش دهید:
برخی افراد از مایعات ویپ بدون نیکوتین استفاده می‌کنند. در این موارد، تأثیر مستقیم بر خواب به دلیل نبود نیکوتین کمتر است. با این حال، مواد شیمیایی موجود در این مایعات ممکن است در برخی افراد باعث تحریک مجاری تنفسی و در نتیجه اختلال در خواب شوند. بنابراین، حتی ویپینگ بدون نیکوتین نیز ممکن است به‌طور غیرمستقیم بر کیفیت خواب اثر بگذارد.
نتیجه‌گیری
بر پایه شواهد علمی، ویپینگ به دلیل وجود نیکوتین می‌تواند تأثیر منفی قابل‌توجهی بر کیفیت خواب داشته باشد. این تأثیرات از طریق تحریک دستگاه عصبی، اختلال در ساعت زیستی و مشکلات تنفسی رخ می‌دهند. اگرچه ترک نیکوتین در ابتدا ممکن است با چالش‌هایی همراه باشد، اما در طولانی‌مدت به بهبود خواب و سلامت کلی منجر می‌شود. برای افرادی که به دنبال خوابی بهتر هستند، کاهش مصرف نیکوتین یا کنار گذاشتن کامل ویپینگ می‌تواند گامی مؤثر باشد.
در پایان، آگاهی از اثرات ویپینگ بر خواب و اتخاذ تصمیمات آگاهانه می‌تواند به حفظ سلامت جسمی و روانی کمک کند. اگر شما هم تجربه‌ای در این زمینه دارید یا به دنبال اطلاعات بیشتری هستید، می‌توانید با ما در توباکونیست همراه شوید و دیدگاه‌های خود را به اشتراک بگذارید.
محبوب‌ترین برندهای ویپ و پاد سیستم در جهان که باید بشناسید!
5.900.000 تومان–14.800.000 تومان
1.450.000 تومان
2.000.000 تومان
2.500.000 تومان
2.250.000 تومان
1.150.000 تومان
توباکونیست
یک فروشگاه اینترنتی می‌باشد که در تلاش است سالم‌ترین و به روزترین محصولات دنیا را در زمینه اسموکینگ در اختیار مشتریان خود قرار دهد.
